1- دانشیار گروه حقوق بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. 2- استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.،
چکیده: (156 مشاهده)
مقاله حاضر با رویکردی فلسفی، انتقادی و مبتنی بر تحلیل مفهومی، به واکاوی چارچوب نظری احمد النعیم درباره نسبت شریعت، دولت و حقوق بشر می‌پردازد و افق‌های گفت‌وگوی بینافرهنگی را از منظر فلسفه حقوق بشر اسلامی باز می‌گشاید. النعیم، با تأکید بر جدایی نهادی میان دین و دولت و بازسازی تاریخی ـ تفسیری شریعت، بر آن است که تحقق حقوق بشر در جوامع اسلامی نیازمند تفسیری سیال، داوطلبانه، غیرسلطه‌گر و مبتنی بر انتخاب آگاهانه شهروندان از دین است. در این چارچوب، شریعت نه متن مطلق، بلکه عرصه‌ای برای اجتهاد تحول‌پذیر و گفت‌وگوپذیر با جهان معاصر تلقی می‌شود. این مقاله با تحلیل انتقادی بنیادهای هرمنوتیکی و فلسفه النعیم، نشان می‌دهد که طرح او، علیرغم تلاش برای تلفیق وفاداری دینی با الزامات حقوق بشر، با تنش‌هایی در نسبت میان دین، سیاست و جامعه مواجه است؛ از جمله تناقض میان تفکیک ساختاری دین و دولت و در عین حال حضور مدنی ارزش‌های دینی در حوزه عمومی. افزون بر این، امکان‌سنجی گفت‌وگوی بینافرهنگی در این چارچوب، مستلزم بازاندیشی در سه حوزه کلیدی است: زبان مشترک گفت‌وگو، حدود تحول‌پذیری فقه و ترجمان بومی حقوق بشر در جوامع اسلامی. مقاله در نهایت، با تلفیق تحلیل نظری و نقد هرمنوتیکی، ظرفیت‌ها و محدودیت‌های مدل النعیم را در پرتو مبانی فلسفه حقوق بشر اسلامی ارزیابی می‌کند.
Tangestani M G, Moradi Berelian M. Assessing the Feasibility of Intercultural Dialogue on Human Rights and Shari‘a Based on the Theoretical Framework of Abdullahi Ahmed An-Na‘im: A Critical Reflection in the Horizon of Islamic Human Rights Philosophy. IHRJ 2024; 1 (1) :1-29 URL: http://islamichumanrights.ir/article-1-51-fa.html
تنگستانی محمدقاسم، مرادی برلیان مهدی. امکان‌سنجی گفت‌وگوی بینافرهنگی درباره حقوق بشر و شریعت براساس چارچوب نظری احمد النعیم: بازاندیشی انتقادی در افق فلسفه حقوق بشر اسلامی. مجله حقوق بشر اسلامی. 1403; 1 (1) :1-29
