دکتر محمود عباسی، میثم کلهرنیا گلکار،
دوره ۱، شماره ۱ - ( ۵-۱۴۰۳ )
چکیده
مواجهه با محیط زیست به ویژه به واسطه مخاطرات آب و هوایی، تغییرات اقلیمی و انقراض گونه‌های زیستی، در نتیجه استفاده افراط‌گونه بشر، یکی از مهمترین دغدغه‌های جوامع معاصر به شمار می‌آید. در این میان استفاده از ظرفیت آموزه‌های دینی برای ایجاد تغییرات جدی در نگرش به محیط زیست و نحوه رفتار با آن، می‌تواند بسیار راهگشا باشد. بر این اساس مطالعه حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مبتنی بر داده‌های اسنادی، با هدف تبیین جایگاه و منزلت محیط زیست در پیرابند اصول مبنایی حقوق بشر اسلامی به انجام رسید. یافته‌ها نشان داد که اصول حقوق بشر اسلامی ضمن تأکید بر کرامت ذاتی و فضیلت انسان و حق بهره‌مندی از طبیعت، برای او جایگاه جانشینی و امانتداری بر زمین را به تصویر می‌کشد و بر این مبنا حق بهره‌مندی از محیط زیست را با لزوم حفاظت از طبیعت به‌عنوان یک وظیفه اخلاقی و دینی که ارزشی ذاتی دارد، گره می‌زند. این نگرش و اشاعه آن می‌تواند به‌عنوان یک الگوی مؤثر برای ترویج رفتارهای پایدار و مسئولانه نسبت به محیط زیست در جوامع اسلامی و سرمشقی برای دیگر جوامع، مورد استفاده قرار گیرد.
